Biomateriały – oczekiwania i kontrowersj
- Szczegóły
- Opublikowano: piątek, 06, marzec 2020 14:05
- Bożena Bucińska
W poniedziałek 02.03.2020r. członkowie Uniwersytetu Trzeciego Wieku wysłuchali interesującego wykładu prof. dr hab. inż. Jana Ryszarda Dąbrowskiego, pracownika naukowego Politechniki Białostockiej i Akademii Medycznej w Białymstoku na temat „Biomateriały – oczekiwania i kontrowersje”.
Na początku prelegent przedstawił słuchaczom podstawowe pojęcia związane z biomateriałami Wskazał iż biomateriał jest substancją inną niż lek stanowiącą kombinację substancji syntetycznych lub naturalnych. Może być używany w dowolnym czasie jako część lub całość systemu, zastępując tkankę lub organ, pełniąc jego funkcję. Substancje te posiadają wyjątkowe cechy, muszą być biozgodne, tolerowane przez organizm i nie mogą mieć działania toksycznego na człowieka.
Prof. dr hab.inż. J.R.Dąbrowski wyróżnił pięć grup biomateriałów: metalowe, ceramiczne, polimerowe, węglowe i kompozytowe. Zwrócił również uwagę na implanty czyli wszelkie przyrządy medyczne wykonane z minimum jednego biomateriału, które zazwyczaj są umieszczone wewnątrz organizmu i pozostają w nim przez dłuższy czas. Szeroko stosowane są implanty zastępujące kość lub stawy. W przeszłości chore tkanki były usuwane, obecnie uszkodzone tkanki zastępuje się implantami. Biotechnologia stwarza także możliwości hodowli tkanek, a w dalszej perspektywie nawet narządów. Wyhodowanie komórki można wykorzystać do leczenia chorób związanych z degeneracją komórek.
Pierwszy implant został zastosowany w 1991r. w ortopedii. Była to operacja wszczepienia endoprotezy stawu biodrowego. Gama stosowania implantów we współczesnej medycynie jest bardzo szeroka. Można wyróżnić implanty :
- ortopedyczne (stosowane aby wspomóc, zastąpić lub uzupełnić tymczasowo lub na stałe ubytki np. kości, chrząstki, wiązadła, ścięgna lub powiązanych z nimi tkanek),
- ustne (stosowane by poprawić, zastąpić lub zwiększyć jakąkolwiek twardą bądź miękką tkankę w jamie ustnej, szczękę, żuchwę lub staw skroniowo-żuchwowy),
- czaszkowo-twarzowe (stosowane w celu poprawienia lub zastąpienia tkanek twardych lub miękkich w obszarze czaszkowo-twarzowym pomijając mózg, oczy oraz ucho wewnętrzne),
- dentystyczne (stosowane do uzupełniania ubytków zębów).
Implanty bardzo szeroko stosowane są również w chirurgii estetycznej, na przykład w postaci najpopularniejszych silikonowych implantów piersi.
W dalszej części wykładu prelegent omówił materiały metaliczne. Wśród biomateriałów metalicznych wykorzystywanych w medycynie wymienił :tale , stopy kobaltu, stopy tytanu . Stale mają bardzo szerokie zastosowanie ze względu na niską cenę i dobrze poznane właściwości. W medycynie stosuje się je to produkcji igieł śródszpikowych, narzędzi chirurgicznych , płytek kostnych , śrub i drutów kostnych, igieł, a nawet stentów i elementów endoprotez . Stopy kobaltu charakteryzują się wyższą biotolerancją w środowisku tkanek i płynów ustrojowych i większą odpornością na korozję wżerową i szczelinową Na stałe weszły do stomatologii i ortopedii. Natomiast stopy tytanu charaktezują się bardzo dobrą odpornościa korozyjną w środowisku tkankowym. Znalazły zastosowanie w elementach endoprotez, elementach do zespalania odłamów kostnych, protetyce stomatologicznej, kardiochirurii i kardiologii zabiegowej
Prof. dr hab.inż. J.R.Dąbrowski zwrócił uwagę na skutki uboczne związane z stosowaniem stali w medycynie. Profesor podkreślił, że implanty zawierają nikiel, glin, wanad i inne pierwiastki które mogą prowadzić do reakcji alergicznej. Bardzo toksyczny dla organizmu jest nikiel, stosowany w technikach dentystycznych. Wrażliwość organizmu na pierwiastki nie jest taka sama dla wszystkich osobników i trudna do określenia. Jedenym ze skutków ubocznych wprowadzenia implantu do ludzkiego organizmu jest metaloza – lokalne oddziaływanie jonów metali lub produktów korozji implantu na tkanki organizmu.
Następna części wykładu dotyczyła zagadnień związanych ze stosowaniem chirurgii plastycznej. Profesor przedstawił plusy i minusy najpopularniejszych zabiegów plastycznych twarzy. Omówił również zalety i wady powiększania piersi implantami.
Wygłoszony przez prof. dr hab. inż. J .R Dąbrowskiego wykład przybliżył słuchaczom uniwersytetu niezwykle ciekawy świat biomateriaów medycznych i ich szerokiego wykorzystania .
Relacja, Bożena Bucińska
Zdjęcia, Marianna Kaczanowicz